winter 2015

De diagnose blaaskanker zette bijna een jaar geleden het leven van Jim Heinen (62) –een fervent piloot– flink op de kop. Twee dingen schoten meteen door zijn hoofd: “blijf ik leven, kan ik blijven vliegen?” Beiden doet hij nog steeds volop.

Als het woord kosmopoliet op iemand van toepassing is, dan is het wel op Jim Heinen. Als projectmanager telecommunicatie woonde en werkte hij voor korte of langere tijd wereldwijd in tientallen landen; van Ethiopië tot Indonesië. Van Ierland tot Japan. “De teller staat nu –denk ik– op 46 landen”, zegt Jim Heinen niet zonder trots. “Mijn vader werkte bij de marine. Ik ben in mijn jeugd wel twaalf keer verhuisd. Vrij vroeg kreeg ik al in de gaten dat de wereld groter was dan Nederland alleen. Ik heb gestudeerd voor radiotechnicus en ben onder andere voor Philips en Ericsson voor korte of langere tijd in heel veel landen aan de slag gegaan. Fantastisch vind ik dat. Het is altijd verrassend om weer in een nieuwe omgeving te gaan werken. Elk land heeft zo zijn mores. Cultuur, natuur, de mensen en natuurlijk het eten. Dat alles vind ik telkens speciaal en inspirerend. Ik pas mij makkelijk aan en interesseer me altijd in het land en de inwoners. Daardoor kom ik makkelijk in contact. Ik heb heel veel vriendschappen overgehouden aan al die verhuizingen.

Fly Away

Maar in al die landen is voor Jim de grond onder zijn voeten nog niet eens het allerbelangrijkst. Als het even kan, gaat hij de lucht in. Jim is naast technicus namelijk ook piloot. "Vliegen zit in de familie. Dat is met de paplepel ingegoten. Mijn vader was piloot, mijn twee broers en ik hebben in zijn voetsporen allemaal een vliegbrevet gehaald. Voor mij is vliegen de ultieme vorm van je vrij voelen. Waar ik ook woon, ik probeer altijd naast mijn werk m'n vlieguren te maken", vertelt Jim enthousiast. "Niet alleen noodzakelijk voor mijn licentie, maar juist om het grote plezier dat ik eraan beleef. Echt, vliegen geeft mij zo'n enorme kick. Dan besef ik ten volle dat ik leef en hoe wonderbaarlijk mooi de wereld om mij heen is."

Als ervaren piloot vliegt Jim niet alleen voor zijn eigen plezier. Hij probeert vaak in elk land waar hij vertoeft andere (aspirant-)vliegers te helpen om een betere piloot te worden. "Afgelopen jaar woonde ik in Indonesië. Daar hielp ik bijvoorbeeld jonge piloten om beter en veiliger te landen op korte grasveldjes in de jungle. Joh, dat is niet alleen machtig mooi om te doen. Het is ook belangrijk en fijn om die kunde aan een ander te leren."

Vrijdag de dertiende

In datzelfde mooie Indonesië kreeg Jim eind vorig jaar even de schrik van zijn leven: "Mijn urine was roodgekleurd en ik was verschrikkelijk moe. Na een aantal onderzoeken was het al snel klip-en-klaar. Ik had blaaskanker. Ik schrok me uiteraard rot. Nu ben ik van nature en als ervaren vliegenier een pragmaticus. Mijn eerste reactie was rustig blijven en denken in oplossingen."

Geen gemakkelijke opgave voor Jim in een land waar niet je moerstaal wordt gesproken. Gelukkig had hij een fantastische vriendin die onder andere hielp om goed te overleggen met de artsen. "In mijn ziekenhuisbed in Jakarta ging ik met mijn laptop meteen het internet op om van alles te lezen rondom blaaskanker. Ik was namelijk bang dat ik nooit meer zou kunnen vliegen, omdat de medische keuringen ontzettend streng zijn. Daar kwam ik vrij snel een artikel tegen van een piloot op een boeiing 747 die na een operatie vloog met een urinestoma. Een hele geruststelling."

Voor verdere behandeling -zijn blaas moest verwijderd worden- besloot Jim terug te keren naar Nederland. "De uroloog vertelde de twee opties; een kunstblaas of een urinestoma. Met een kunstblaas heb je kans dat je moet katheteriseren. Dat kan niet in de cockpit. Kortom, met een kunstblaas kon ik het vliegen wel vergeten. Geen denken aan!"

Met een urinestoma kan Jim gelukkig wel als piloot blijven vliegen. "De operatie is prima gelukt, maar het allermooiste nieuws kreeg ik februari jl. nota bene op een vrijdag de dertiende. Er waren geen uitzaaiingen gevonden. Man... de tranen rolden over mijn wangen. Een datum waarop ik zelfs nooit ging vliegen. Nu betekent voor mij vrijdag de dertiende: GELUK. Met hoofdletters! En het vliegen zal ik op deze datum niet meer laten", zegt Jim met een grote lach.

"Een probleem zit vaak niet op je buik, maar tussen de oren"

Niet schamen!

Jim koos in overleg met de arts heel bewust voor een urinestoma. Met deze oplossing kan hij gewoon blijven vliegen. Hij is vrij nuchter gebleven onder de ingrijpende gebeurtenis: “Voor mij was het meteen duidelijk. Het probleem is niet het stoma zelf, maar de manier waarop ik ermee om ga. Vanaf het eerste moment heb ik besloten mij er niet voor te schamen. Ik moet nu regelmatig even onderaan mijn buikwand drukken om te controleren of alles in orde is. Uiteraard is dat voor anderen wellicht vreemd, maar ik leg het meteen even uit. Soms met een grapje om het ijs te breken. Ik ben tenslotte niet voor niets op 1 april geboren”, zegt Jim met pretoogjes. “Hierdoor krijg ik snel begrip, maar belangrijker nog; je blijft zelf ontspannen in zo’n situatie. Deze aanpak helpt mij enorm.” Want bij schaamte ligt volgens Jim het gevaar op de loer dat je sociale contacten uit de weg gaat. “Een probleem zit vaak niet op je buik, maar tussen de oren”, zegt Heinen stellig.

Jim heeft meer tips: “Het hielp mij om snel familie en vrienden erbij te betrekken. Ook hen ruimte te geven om vragen te stellen. Daarnaast bereidde ik mij goed voor op gesprekken met artsen. En ik zeg vaak: wees niet bang. Er is zoveel goede hulp en hulpmiddelen te krijgen. Dat heeft mij heel veel vertrouwen gegeven.”

Oude dag

Avonturier Jim slaat momenteel zijn vleugels uit in Engeland waar hij alweer een klus heeft. Ondertussen heeft hij zijn verdere toekomstplannen al vorm gegeven. “Ik heb nu een stoma, maar dat weerhoudt mij er geen moment van om over de grenzen heen te blijven kijken. Ik heb een huis in Botswana waar ik al regelmatig woon en vlieg. Op dit moment de plek om straks mijn oude dag te slijten. In een schommelstoel? Ben je mal! Het is een ongelooflijk mooi land tegen de grens van Zuid-Afrika aan. Heel vaak een strak blauwe lucht en zonnig weer. Alle reden voor mij om daar lekker rond te vliegen.”